ZX80






















Po dłuższym okresie „polowania” piękny BOX ze sprawnym ZX80 trafił do mojej kolekcji. Dodatkowo udało się nabyć wersję z oryginalnym, szarym mailerem, czyli opakowaniem w których urządzenia były wysyłane do klientów!
29 Stycznia 1980 roku odbyła się premiera pierwszego komputera osobistego firmy Science of Cambridge Ltd., później przemianowanej na Sinclair Research. Był to model ZX80 i jako pierwszy komputer w Zjednoczonym Królestwie, oferowany był poniżej 100 funtów! Nazwa urządzenia pochodziła od użytego w nim procesora Zilog Z80, oraz litery X, jako „tajemniczego” składnika. Oferowany w dwóch opcjach: do samodzielnego złożenia w cena £79.95 i jako kompletny model w cena £99.95. ZX80 stał się natychmiast bardzo popularnym modelem, z popytam przekraczającym podaż.
Konstrukcja była bardzo prosta i zgodna z wyznawana przez Clive Sinclaira zasadą, by budować tanie urządzenia. Wnętrze zaprojektował Jim Westwood, korzystając już ze wspomnianego wcześniej procesora Z80, taktowanego zegarem 3.25MHz. Pamięć RAM to „aż” 1kB a ROM 4kB, w którym to umieszczono system operacyjny i język programowania Sinclair BASIC. W ZX80 zastosowano ok. 21 układów TTL. Co znamienne dla komputerów Sinclair, komendy wprowadzano nie wpisując pojedyńczych znaków jej nazwy, a „wpisywano” je w całości wybierając odpowiednią kombinację klawiszy dla danej komendy. Całość umieszczono w małej, białej obudowie z tworzywa sztucznego, z dużą nazwą jednostki. Membrana klawiatury była koloru niebieskiego. Konstrukcja jednostki doprowadzała do jej przegrzewania się i nie była zbyt trwała.
Komputer generował czarno-biały obraz, który za pomocą kabla RF można było otrzymać na domowym telewizorze. Sposób wyświetlania, jaki zastosowano w ZX80 powodował, że w czasie wciskania klawiszy lub wykonywania programu, obraz był odłączany. Powodowało to bardzo mocne ograniczenia w zastosowaniach rozrywkowych urządzenia. W ZX81 poprawiono to rozwiązanie poprzez wprowadzenie dwóch trybów pracy komputera. Zastosowano pamięć zewnętrzną w postaci magnetofonu.
Z tyłu urządzenia dostępne było złącze krawędziowe, dzięki któremu możliwe było podpinanie różnego rodzaju rozszerzeń i urządzeń peryferyjnych. To samo złącze pojawiło się w kolejnych modelach firmy: ZX81 i ZX Spectrum. Głównie wykorzystywane do podpięcia dodatkowej pamięci RAM, portów joysticka, drukarek czy stacji dysków.
Do ciekawych modów należy możliwość umieszczenia w ZX80 kości ROM z ZX81, dzięki czemu, otrzymujemy maszynę typu ZX81, z jednym ograniczeniem, brakiem trybu slow.
ZX80 był szeroko reklamowany jako pierwszego komputera osobistego za £100. Był chwalony za dokumentację, dając możliwość startu nawet początkującym w programowaniu w tym i młodzieży. Najwieksza krytyka dotyczyła niewielkich rozmiarów pamięci RAM oraz jakości klawiatury.
Sprzedaż ZX80 osiągnęła około 50.000, a sam komputer spowodował, że Wielka Brytania stała się liderem w ilości posiadanych domowych komputerów we wczesnych latach 80-tych. Dobrze zachowane, sprawne egzemplarze są poszukiwane i cenione przez kolekcjonerów.
Producent: | Sinclair Research Ltd (Science of Cambridge Ltd.) |
Kraj pochodzenia: | Anglia |
Rok powstania: | 1980 |
Procesor: | mikroprocesor ZiLOG Z80A lub NEC μPD780C-1, pracujący z zegarem 3,25MHz. Częstotliwość zegarowa była otrzymywana przez podział częstotliwości generatora kwarcowego 6,5MHz, który jednakże nie pracował zbyt precyzyjnie. |
Pamięć RAM: | 1 kB wbudowanej pamięci statycznej RAM, rozszerzalnej za pomocą zewnętrznych modułów do maksymalnej wielkości 16KB. |
Pamięć ROM: | 4 kB z systemem ZX-80 BASIC umożliwiającym programowanie komputera w niestandardowym dialekcie języka BASIC. System posiadał prosty edytor wierszowy z analizą składni poleceń. |
Obraz: | wyjście antenowe na odbiornik TV – 36 kanał VHF. Obraz czarno-biały, standardowo występował tylko tryb tekstowy 24 wiersze na 32 kolumny. |
Dźwięk: | brak |
Nośnik danych: | kaseta magnetofonowa. Komputer ZX-80 wykorzystywał w charakterze pamięci masowej zwykły magnetofon kasetowy – bez automatyki poziomu zapisu. Szybkość transmisji wynosiła 38 bitów na sekundę. Program o długości 2KB wczytywał się do komputera przez około 1 minutę. Zapis i odczyt programu sterowany był z poziomu języka BASIC za pomocą poleceń SAVE i LOAD. |
Klawiatura: | foliowa z nadrukowanymi klawiszami, mało wygodna w użyciu, ale tania. Klawisze posiadały do 5 różnych znaczeń w zależności od aktualnego trybu pracy komputera. |
Urządzenie zewnętrzne: | czarnobiały odbiornik telewizyjny do wyświetlania obrazu magnetofon do zapisu i odczytu programów drukarka ZX81 Printer drukująca na specjalnym, foliowanym papierze Pojawiały się również inne urządzenia, np. interfejs do joysticka czy stacji dysków, lecz jako niestandardowe nie posiadały odpowiednio dużego wsparcia w oprogramowaniu. |
Zasilanie: | wewnętrznie 5V, zasilacz zewnętrzny ZX-80 Power Supply dostarcza niestabilizowanego napięcia stałego 9V, które wewnętrznie jest stabilizowane przez układ 7805 i zmniejszane do napięcia 5V. Ciekawostką jest fakt, iż radiator stabilizatora umieszczono pod klawiaturą, co powodowało grzanie klawiszy. |
Konfiguracja
ID | SIN/ZX/80/001 |
Nr seryjny | nd |
Rok produkcji | 1980 |
Procesor | Zilog 80Z, 3.5MHz |
Pamięć RAM | 1 kB |
Pamięć ROM | 4 kB, Basic |
Napęd | brak |
Grafika | 16 znaków semigraficznych, mono |
Dźwięk | brak |
Złącza | RF obraz TV, szyna krawędziowa, magnetofonu (MIC, EAR) |
Zasilacz | zewnętrzny, 9v DC, 1.4A, polaryzacja środkowa „minus” |
Instrukcja | ZX-80 Operating Manual |
Inne | styropian, obwoluta, mailer, zasilacz, kabel magnetofonowy |
Stan techniczny | sprawny |
Cena w dniu premiery | 99.95GBP |
Wycena | 2300 zł (2019) |
Materiały dotyczące komputera
Dokumentacja | |
ZX80 Operating Manual | ZX80 Assembly Instructions |
An Assembly Listing of the ROM of the Sinclair ZX80 | Zilog Z80 User Manual |
ZX80 Schemat | ZX80 RAM Pack |
ZX80 Review | Reklama ZX80 USA |