Acorn Computers zwycięzca, czy przegrany w pojedynku z Sinclair? cz.1
Początek lat 80-tych ubiegłego wieku to „złota era” komputerów 8-mio bitowych. W USA prym wiodło Atari i Commodore, a w Europie głównie ZX Spectrum. Ten ostatni, mimo dużego sukcesu na Starym Kontynencie, w tym i w Polsce, miał na swoim rodowitym, brytyjskim rynku, bardzo poważną konkurencję w postaci Acorn Computer Ltd. z jego sztandarowym modelem BBC Micro. Micro był szczególnie popularny na rynku edukacyjnym wypierając, popularne wtedy w domach, ZX Spectrum. Przyjrzymy się co, na przestrzeni lat, Acorn miał do zaoferowania. Całość podzieliłem na trzy części. Zapraszam!
O historii Sinclaira można przeczytać w moich wcześniejszych artykułach „Sinclair” czy „Komputery Sinclair – uboczne produkty rozwoju firmy, jako forma finansowania ambitniejszych celów.”. Co ciekawe, losy obu założycieli firm były ze sobą powiązane. Christopher Curry pracował w Science of Cambridge, spółce powiązanej z Sinclairem i był zwolennikiem rozwijania, powstałego w 1978 roku, pierwszego „komputera” Sinclaira modelu MK14. Clive Sinclair był sceptyczny, co doprowadziło do opuszczenia przez Chrisa obecnego pracodawcy. Wraz ze swoim przyjacielem, Hermannem Hauserem, który w międzyczasie poznał MK14 i przekonał się co do możliwości jego rozwoju, założyli 5 grudnia 1978 w Cambridge, Cambridge Processor Unit Ltd. (CPU). Spółka zajmowała się projektowaniem i produkcją kontrolerów mikroprocesorowych dla sektora spożywczego. W marcu 1979 roku powstał Acorn Computers Ltd., z myślą o produkcji komputerów. Powołano osobną firmę głównie po to, aby rozdzielić kompetencje spółek. Nazwa Acorn (Żołądź) miała się kojarzyć z nadchodzącym czasem rozwoju systemów komputerowych, ich ekspansją, a poza tym w książce telefonicznej Acorn umieszczony był przed Apple.
Acorn System
System 1
Pierwszym produktem firmy został Acorn Mikrokomputer (premiera w 1979 roku), którego nazwę zmieniono później na Acorn System 1. Był to model półprofesjonalny, wspomagający prace inżynierskie i laboratoryjne. Cenę ustalono na poziomie ok. 80 funtów, co spowodowało, że konstrukcją zainteresowali się także odbiorcy indywidualni. Cały system zbudowany był w oparciu o dwie karty: jedną z wyświetlaczem składającym się z diód LED, wyjściem klawiatury oraz interfejsem pamięci masowych (w postaci magnetofonu) i drugą z reszty układów, a głównie z procesora 6502. Prawie wszystkie sygnały procesora były dostępne za pośrednictwem stosownego złącza.
System 2
Zbudowano go na podstawie Systemu 1, ale umieszczono w 19 calowym module, gdzie budowa i rozbudowa systemu polegała na instalacji Eurocard. Eurocard
to europejski standard dla formatu płytek obwodów drukowanych (PCB), które mogą być podłączone razem, w module, który z kolei można włożyć w 19-to calową szafę. Obudowa składała się z serii szczelinowych prowadnic, na górze i na dole, w które wsuwało się karty, jedna obok drugiej, w zależności od potrzeb. System 2 dostarczany był zazwyczaj z czterema kartami:
- – kartą procesora, zawierającą jednostkę 6502 1MHz,
- – kartą interfejs klawiatury i 2kB ROM z systemem operacyjnym,
- – VDU, dającą 40×25 znaków teletekstu na monitorze,
- – kartą interfejsu pamięci masowej – kasety,
- – kartą pamięci z 4kB RAM i 4kB ROM zawierającą BASIC.
Możliwa była dalsza rozbudowa o 4kB RAM oraz dodatkowy moduł 4kB ROM zawierający procedury zmiennoprzecinkowe oraz funkcje naukowe. Cena Systemu 2 w 1982 roku wynosiła 320 funtów lub 480 funtów w wersji z zasilaczem. Koszt klawiatury to dodatkowe 136 funtów.
System 3
Model ten, w porównaniu do poprzedników, rozbudowano o kontroler i napęd stacji dyskietek. Co wiązało się też z przeniesieniem systemu z kasety na dyskietkę.. Minimalna konfiguracja zawierała:
- – kartę procesora,
- – kartę teletekstu VDU 40×25 znaków,
- – 8kB RAM i 4kB ROM z BASICem,
- – kontroler dyskietek,
- – jeden napęd dyskietek o pojemności 100kB.
W 1982 roku oferowany był w cenie 775 funtów lub 1075 funtów za model z zasilaczem, obudową i 8kB pamięcią RAM. Klawiatura znowu kosztowała dodatkowe 136 funtów.
System 4 
Był on podobny do systemu 3, ale zawierał podwójny moduł bazowy 19”, zawierający czternaście szczelin na karty na dole i dwa napędy dyskietek w górnej połowie modułu. Z obudową, zasilaczem i 16kB RAM kosztował w 1982 roku 1525 funtów. Za klawiaturę nadal trright” src=”https://www.retromaniek.pl/wp-content/uploads/2020/09/System-4-300×286.jpg” alt=”System_4″ width=”300″ height=”286″ />
System 5
System 5 to ostatni model, który został wydany w 1983 roku. Zbudowano go w pojedynczej ramie 19”, która mieściła dwa pionowe napędy dyskietek 5.25” cala i siedem szczelin Eurocard. Standardowo posiadał procesor 6502 1MHz, 32kB RAM, sterownik dyskietek, oraz kartę teletekstu VDU 80×25 lub 40×25 znaków. Dodatkowo oferowano karty 16kB RAM i zboczę sieciowe Econet. Można było też wybrać kartę procesorową z szybszym modelem CPU 6502 2MHz(!) na pokładzie.
Acorn Atom
Powstanie Sinclair ZX80 w maju 1979 skłoniło kierownictwo Acorna do uruchomienia projektu Atom, który miał być skierowany na rynek konsumencki. W celu utrzymania kosztów na niskim poziomie Curry zdecydował się zbudować komputer w oparciu o System 3 z tym że, zintegrowanym w jednej obudowie z klawiaturą, tworząc dość typową, w tamtym czasie, konfigurację niedrogiego komputera domowego. Atom jak na rok 1980 był konstrukcja stosunkowo udaną. Ciekawą funkcją było zastosowanie w komputerze kontrolera sieć lokalnej Econet. Podczas premiery na wystawie komputerowej, w marcu 1980 roku, zbudowano sieć ośmiu Atomów, która pozwalała na udostępnianie plików, przeglądanie ekranów i zdalna kontrolę klawiatury!
W najsłabszej konfiguracji Atom wyposażany był w 2kB RAM i 8kB ROM a w maksymalnej posiadał po 12kB RAM i ROM. Dodatkowo można było zainstalować układ wspomagający działania zmiennoprzecinkowe. Komputer wyposażony został w procesor obrazu MC6847 Video Generator Display (VDG), pozwalający na pracę w trybach tekstowych i graficznych. Jednostkę podłączało się do telewizora lub monitora. Podstawę pamięci wideo stanowił, aż cały 1kB, ale mogła ona być rozszerzona do 6kB. Trybów graficznych było sześć, o rozdzielczościach od 64×64 punktów w 4 kolorach, aż do 256×192 w trybie monochromatycznym. W tym czasie 256×192 uznawano za wysoką rozdzielczość. W system wbudowano Atom BASIC, szybki, ale specyficzny. Interpreter BASIC zawierał wspomaganie asemblera 6502.
Pod koniec 1982 roku Acorn wydała aktualizację, która pozwalała użytkownikom przełączanie się między podstawowym BASICem Atoma a zaawansowanym BASICem wykorzystywanym przez inny model komputera – BBC Micro. Modernizacja była związana wyłącznie z językiem programowania; grafika i możliwości dźwiękowe pozostały bez zmian, a więc, w przeciwieństwie do niektórych nadziei przedpremierowych, BBC BASIC ROM nie pozwalał użytkownikom Atoma na uruchomienia oprogramowania BBC Micro. Głównie dlatego, że właściwie wszystkie z nich wykorzystywały znacznie bardziej zaawansowane możliwości graficzne i dźwiękowe BBC Micro. Kolejnym problemem była szybkość transferu z kasety. W Atomie odbywała się ona z szybkością 300 bodów a w BBC Micro 1200.
W 1980 roku ustanowiono cenę Acron Atom na 120 funtów w wersji do samodzielnego montażu, lub 170 funtów za wersję zmontowaną i aż, ponad 200£ za zestaw z 12kB pamięci RAM.