Preloader image
 
Amiga
1510
page-template-default,page,page-id-1510,page-parent,simplicity-core-1.0.3,simplicity-theme-ver-2.0.3,ajax_fade,page_not_loaded,smooth_scroll

Amiga

Ten legendarny komputer… nigdy nie był mi wcześniej dany w dłuższe użytkowanie. W czasach świetności Amigi byłem posiadaczem konkurencyjnego, bardzo popularnego w Polsce, komputera Atari ST (dokładnie modelu 1040STFM). Amigę 500 miałem krótko, gdzieś w okolicach roku 1993, gdy była to już przestarzała konstrukcja, oferująca dużo mniej, niż zdobywające wtedy szturmem polskie domy klony IBM PC. Dopiero teraz, gdy w swojej kolekcji posiadam kilka modeli Amigi widać jak bardzo ta konstrukcja wyprzedzała swoje czasy, dając lepsze rozwiązania niż maszyny oparte o architekturę PC i DOS. Szkoda, że nie trafione decyzje biznesowe spowodowały, że Amiga przestała być rozszerzana. Teraz może oprócz maszyn z Windows, Apple czy Linuksa (o ile te ostatnie można zaliczyć do odrębnej linii) mielibyśmy jeszcze Amigę?

 

Moja kolekcja Commodore Amiga

ModelParametryID
Amiga Scala Workstation 4000 DesktopApollo 68060 66MHz, 136MB Fast, 2MB Chip, Elbox Zorro A4000Di, Mediator PCI, FDD 3.5″, CD , Gotek, HDD 3.2GB, Radeon 9250, VooDoo3, SB128PCI, klawiatura, myszCBM/AMI/4000/001
   
   
   
   
   
   
   

 

 

Historia Amigi

 

amiga_logoHistoria Amigi jest bardzo ciekawa i według mnie, od samego początku, nie była jednoznaczna. W 1982 roku Jay Miner, Dave Morse i R.J. Mical założyli firmę Amiga Inc. PW tamtym czasie w Stanach Zjednoczonych trwała w najlepsze moda na gry telewizyjne i główne założenie firmy miało na celu stworzenie czegoś, co miało im przynieść sukces także na tym rynku. Jay Miner pracował wcześniej dla Atari i był projektantem układu TIA dla konsoli Atari 2600. W 1979 roku firma Motorola stworzyła nowy procesor MC68000 – pierwszy na świecie zbudowany w architekturze 32-bitowej działający na szynie 16-bitowej. Był to ogromny przełom  i Jay Miner zaproponował swojemu pracodawcy stworzenie konsoli w oparciu o ten procesor. Atari, mające swoje problemy na szczeblu zarządzania, rozwijaniem pomysłu nie było zainteresowane. Jednak Jay Miner miał własne plany co do tego projektu. Przewidywał, że rynek konsol do gier się załamie i wraz z zespołem techników rozpoczął pracę nad nowym komputerem. Jego przewidywania się wkrótce sprawdziły.

Premiera pierwszego prototypu Amigi, Lorraine (właściwie wtedy był to zestaw chipsetów bez obudowy) miała miejsce już w roku 1984 na targach Consumer Electronics Show. Sprzęt został entuzjastycznie przyjęty. Lorraine był jednak niesamowicie drogi i żeby na nim zarabiać należało go poskładać w jeden komputer i zminimalizować układy. Zadłużona firma stanęła przed widmem bankructwa finansowego, a jedynym wyjściem stało się jej sprzedanie. Najbardziej atrakcyjną ofertę przedstawiła firma Atari, jednak jej warunki nie zadowalały twórców Amigi. Nagle do gry włączyła się firma Commodore i tak powstała Commodore Amiga Inc. Czy taki ruch dla twórców Amigi był pozytywny? W krótkiej perspektywie tak. Amiga zdobyła ogromną popularność, ale nad jej poczynaniami wisiało jakieś fatum. Niektóre decyzje były nie zrozumiałe, a inne spóźnione. Przechodząc zaś do stajni Atari logicznym było, że nie powstałby jej największy konkurent, czyli Atari ST, które mimo gorszych rozwiązań i możliwości, zdobyło równie ogromny rynek. Czy wiążąc się z Atari zniwelowano by popularność Apple i opóźniono ekspansje Microsfotu? Tego się już nie dowiemy.

A1000W lipcu ’85 roku – w Nowym Jorku następuje prezentacja Amigi 1000 z procesorem MC68000 7,14 MHz firmy Motorola i chipsetem OCS.
Original Chip Set (OCS) – składał się z kilku układów a mianowicie:
Agnus (Address Generator) 8370 (Fat Agnus 8372A, Super Agnus 8372B) – serce OCS, układ odpowiadający za multimedia. Pełnił funkcję kontrolera DMA dla całej architektury (25 kanałów DMA), zajmował się obsługą pamięci Chip RAM (8370 do 512kB, 8372A do 1MB, 8372B do 2MB). Zawierał w sobie koprocesory graficzne Blitter i Copper.
Paula 8364 – niezmieniony od 1984 układ odpowiadający za ponad przeciętne możliwości dźwiękowe Amigi, czyli 14 bitowy dźwięk stereo, o różnej częstotliwość próbkowania w zależności od trybu graficznego (grafika i dźwięk korzystały ze wspólnej pamięci). Układ obsługiwał też kontroler joysticka i myszki, oraz wspomagał układ Gary w obsłudze stacji dyskietek.
Denise (Display Enable) 8362 – zajmował się wyświetlaniem obrazu, potrafił zsynchronizować własny sygnał video z zewnętrznym źródłem sygnału, zajmował się obsługą duszków (sprites).
Do architektury OCS zaliczały się także:
CIA (Complex Interface Adapters) kontroler portów wejścia/wyjścia i kontroler klawiatury
Gary 5719 kontroler szyny, stacji dyskietek i samo diagnostyki
Chip RAM – pamięć, do której dostęp miały wszystkie układy
Fast RAM – pamięć, do której dostęp miał tylko procesor i którą można było powiększać za pomocą kart rozszerzeń
Slow RAM – (tylko w OCS) pamięć, do której dostęp miał tylko procesor, ale korzystał z niej przez wspólną z chipsetem szynę, co obniżało jej wydajność.

OCS umożliwiał Amidze uzyskanie maksymalnej rozdzielczości 640 x 512 (+ tzw. overscan) w 16 kolorach, bądź też 320 x 512 w maksymalnie 32 lub 64 (tryb Extra Half Bright, w którym drugie 32 kolory były o połowę ciemniejszymi odcieniami) kolorach. Istniał także specjalny tryb HAM(6), który umożliwiał uzyskanie w rozdzielczościach low (320 pikseli w poziomie) aż 4096 kolorów, co w tamtych czasach było wielkością szokującą. Tryb ten jednak powodował niewielkie przekłamania wyświetlanego obrazu, oraz bardzo poważnie spowalniał działanie komputera, dlatego używano go głównie do wyświetlania statycznych obrazów, bądź też w prerenderowanych animacjach.

Amiga 1000 miała jeden problem. Kosztowała aż 1300 $, więc nie znalazła miejsca u odbiorców domowych. Nie był to komputer ani do domu, ani do zwykłego biura.

A500Dwa lata później pojawiły się dwa modele – Amiga 500 i Amiga 2000, obydwa konstrukcyjnie bardzo podobne do A1000. Różniły się jedynie możliwościami rozbudowy i rynkom na które były dedykowane.

Amiga 500 była komputerem domowym, z jednostką centralną umieszczoną w płaskiej obudowie z klawiaturą i napędem dyskietek. Brak było kontrolera dysku twardego. Możliwości rozbudowy z przyczyn czysto objętościowych były mniejsze niż w modelu 1000 czy 2000.
Amiga 2000 była komputerem profesjonalnym, z dużymi możliwościami rozbudowy. Oferowana była w kilku wariantach: Amiga 2500 (z procesorem MC68020 i dyskiem twardym), A2000HD (z dyskiem SCSI), A2000UX (działająca pod kontrolą systemu Unix). Pamięć operacyjną komputera można było rozbudować do 9 MB RAM. A2000 posiadała pięć slotów kart rozszerzeń w standardzie Zorro II (transfer z procesorem z prędkością 2,5 MB/s), dwa z nich umieszczone były w jednej linii z 16-bitowymi slotami PC ISA. Pozwalało to, przy zastosowaniu sprzętowego rozszerzenia, na wykorzystanie kart przeznaczonych do PC.

Następczynią Amigi 2000 została Amiga 3000 (1990 rok) – pierwszy 32-bitowy model. Wyposażona została w procesor MC68030 (16 lub 25 MHz), chipset ECS, firmowo zamontowany flicker-fixer i kontroler SCSI. Pojawił się także nowy Kickstart 2.0.
ECS (ang. Enhanced Chip Set – ulepszony chipset) w skład którego wchodziły układy: Super Agnus 8732B (do 2 MB CHIP RAM), Super Denise, Paula. Cechy ECS to obsługa 4-kolorowych trybów graficznych Productivity (rozdzielczość 640×480 pikseli) i SuperHires (1280×200 lub 1280×256), zdolność do kopiowania obszarów większych niż 1024×1024 pikseli w jednej operacji i zdolność do wyświetlania obrazu w rejonie krawędzi.
Produkowane później komputery Amiga wykorzystywały równolegle OCS i ECS lub wyłącznie ECS. W 1991 zaczęto go stosować w komputerach A500 Plus.

W 1991 roku rozpoczęto sprzedaż modelu z wbudowanym napędem CD – o nazwie Amiga CDTV. Model ten jest jednym z niewielu takich rozwiązań w dziedzinie komputerów osobistych. Amiga CDTV z wyglądu bardzo przypominała magnetowid lub odtwarzacz CD ale współpracowała z przestarzałym już Kickstart 1.3 oraz nie posiadała wbudowanej stacji dyskietek, co było w tamtym czasie ogromna wadą.

W 1992 roku debiutuje Amiga 600 – najmniejszy model Amigi, pozbawiony bloku numerycznego klawiatury. Minęło już wtedy 7 lat od premiery modelu A1000 a zastosowano znowu procesor 68000 (7,14 MHz)… z 1979 roku! W modelu zastosowano chipset ECS, kontroler dysku twardego, miejsce na dysk 2,5″ (w A600HD montowany fabrycznie), nowy Kickstart 2.05, wbudowany modulator TV oraz złącze PCMCIA.

A1200Kolejnym modelem była Amiga 1200 z roku 1992. Był to produkt skierowany dla rynku domowego. Posiadał 32-bitowy procesor MC68EC020, taktowany zegarem 14,28 MHz, nowoczesne kości grafiki AGA, pamięć CHIP rozszerzoną do 2MB. Reszta była podobna do A600. Amiga 1200 oferowała szerokie możliwości rozbudowy. Powstało bardzo wiele urządzeń typu karty graficzne, dodatkowe porty, karty procesorowe, itp..

Układ AGA (ang. Advanced Graphics Architecture – zaawansowana architektura graficzna) zmienił paletę barw z dotychczasowej 12-bitowej (4096 kolorów) na 24-bitową (16777216 kolorów)
Dodatkowo wprowadzono obsługę 256 kolorów w każdej rozdzielczości (8 bitplanów) – w porównaniu z 6 bitplanami w OCS i ECS (w trybie EHB). Dodano tryb HAM-8 (8 bitplanów) pozwalający wyświetlać 262144 kolorów jednocześnie na ekranie (w każdej rozdzielczości) przy 8 bitach na piksel (tryb HAM układów OCS i ECS oferował 4096 barw przy 6 bitach na piksel, tylko w rozdzielczości poziomej 320 pikseli). Zasadniczą wadą chipsetu AGA było wykorzystywanie w dalszym ciągu przestarzałej technologii bitplanów, które sprawdzały się w prostych grach platformowych wymagających szybkiego przewijania obrazu, ale bardzo utrudniały programowanie grafiki 3D – większą część czasu procesora zajmowała konwersja z tzw. chunky (czyli zapisu w formie 1 bajt – 1 piksel) na bitplany. W dobie zyskujących popularność pierwszych gier 3D możliwości graficzne Amigi okazały się niewystarczające – co przyczyniło się do zaprzestania jej produkcji.
AGA składa się z trzech układów o nazwach: Alice – nowszy odpowiednik układu Agnus (OCS/ECS), Lisa – nowszy odpowiednik układu Denise (OCS/ECS), Paula – układ dźwiękowy.
Dodatkowo do architektury AGA zalicza się układy: Super Gary – kontroler stacji dyskietek i dysku twardego, Super Amber – sprzętowy flicker-fixer, Super Ramsey – kontroler dla pamięci SIMM (tylko Amiga 4000).

Warto wspomnieć o modelu Amiga CD32 (główna zmiana w architekturze w porównaniu do Amigi 1200, to dodanie chipu Akiko wspomagającego konwersję chunky na bitplany). CD32 to pierwsza na świecie 32-bitowa konsola do gier posiadająca wbudowany czytnik CD. Zmarnowała swoją szansę ustępując pola produktom Sony i Nintendo.

Amiga 4000
Amiga 4000 była rozszerzeniem A3000 o układ AGA. Posiadała procesor MC68030 lub MC68040 (mniej więcej odpowiednik Intela 486). Kontroler SCSI zamieniono na IDE. Nadal nie użyto 16-bitowego układu dźwiękowego a flicker-fixera usunięto. Model A4000T (tower) o podobnej konfiguracji, posiadała zarówno kontroler IDE, jak i SCSI. Cena w roku 1995 za podstawowy model A4000 z procesorem Motorola 68040, 6MB RAM 130MB HD wynosiła 3100 marek niemieckich, co stanowiło równowartość 6500 PLN. Komputer umieszczono w obudowie typu desktop przypominającej PC, a nie oryginalny styl znany z wzornictwa A3000.

W roku 1994 firma Commodore ogłosiła bankructwo, a prawa do Amigi przejęła firma Escom. Oprócz kontynuowania produkcji, firma przedstawiła jedynie prototyp modelu o nazwie Walker i odsprzedała prawa do Amigi firmie Viscorp. Ta dość szybko przekazała go firmie Gateway. Plany były wielkie a skończyły się marnie… Klasyczna Amiga dokończyła żywota.

 

 

 

Rodzina komputerów Amiga

 

L.p.Nazwa modelu Rok premieryProcesorPamięćNapędyChipsetObudowaWersja systemu
1Amiga 1000198568000 7.14MHz256kBFDDOCSdesktop 1.0/1.2
2Amiga 500198768000 7.14MHz512kBFDDOCSzintegrowana1.2/1.3
3Amiga 2000198768000 7.14MHz1MBFDD, wnęki 3.5″ i 5.25″, dysk SCSI w wersji HDOCS/ECSdesktop1.2/1.3
4Amiga 2500198968020 14.32MHz z FPU lub 68030 25MHz z FPU1MBFDD, wnęki 3.5″ i 5.25″OCSdesktop1.2/1.3
5Amiga 1500199068000 7.14MHz1MBFDD, wnęki 3.25″ i 5.25″OCS/ECSdesktop1.3
6Amiga 3000199068030 16 lub 25MHz z FPU1  lub 2MBFDD, wnęka 3.5″, dysk SCSIECSdesktop1.3/2.04
7Amiga 500+199168000 7.14MHz1 MBFDDECSzintegrowana2.04
8CDTV199168000 7.14MHz1MBCDOCSdesktop1.3
9Amiga 3000T199168030 25MHz z FPU2MBFDD, wnęki 3.5″ i 3×5.25″ECStower2.04
10Amiga 600

1992

68000 7.14MHz1MBFDD, wewnątrz 2.5″ECSzintegrowana2.05
11Amiga 4000/030199268030 25MHz z FPU6MBFDD, wnęka 3.5″ i 5.25″AGAdesktop3.0
12Amiga 4000/0401992

68040 25MHz z FPU

6MBFDD, wnęka 3.5″ i 5.25″AGAdesktop3.0
13Amiga 1200199268EC020 14.32MHz2MBFDD, wewnątrz 2.5″AGAzintegrowana3.0
14CD32199368EC020 14.32MHz2MBCDAGAkonsola3.1
15Amiga 4000T199468040 25MHz z FPU6MBFDD, wnęki 4×3.5″, 1×5.25″ i 1×2.5″AGAtower3.0