Compaq

Początki

Kiedy w 1982 roku International Business Machines Corporation (IBM) wprowadził na rynek swój pierwszy komputer osobisty (PC) , Compaq był wśród dziesiątek innych firm wkraczających na rynek klonów IBM, czyli komputerów, które działają tak jak IBM PC, a są dużo tańsze. Compaq wyróżniał się od początku od innych producentów klonów stawiając na innowacyjność rozwiązań, szybkość działania, jakość i oferowanie dodatkowych funkcji użytkownikom. Zespół zarządzający Compaq składał się z doświadczonych specjalistów z Texas Instruments (TI) i IBM. Dzięki ich doświadczeniu firma przetrwała okres ogromnego wzrostu zatrudnienia w 1983 roku i stwarzyła własną kulturę pracy.

Początek Compaq miał miejsce latem 1981 roku, kiedy Joseph Rodney „Rod” Canion, James M. Harris i William H. Murto, trzech menedżerów z TI, postanowiło założyć własną firmę. Nie było jeszcze decyzji, co ich firma będzie produkować i na jakim rynku działać. Rozpatrywano zarządzanie meksykańską restauracją, produkcję urządzeń pamięci masowej dla minikomputerów lub przywoływacza zagubionych przedmiotów. Przedsiębiorcy ostatecznie postanowili zbudować przenośny komputer, który miał spełniać standardy określone przez IBM PC. Każdy z nich wniósł po 1000 USD do kapitału spółki. Na ich szczęście udało się szybko pozyskać do przedsięwzięcia Bena Rosena, który był zainteresowany inwestycją w spółkę związaną z nowymi technologiami. Rosen zainwestował w firmę kwotę 2,5 mln USD i został pierwszym prezesem Compaq Computer Corporation, który oficjalnie powstał w 1982 roku.

Szybki sukces Compaq był niespotykany w historii amerykańskiej gospodarki. Pierwszym produktem firmy był model Compaq Portable. Komputer ten umieszczony został w przenośnej walizce, ale był w pełni funkcjonalnym urządzeniem klasy IBM PC. Firma sprzedała ich 53.000 sztuk, za sumę ponad 111 milionów USD. I to tylko w pierwszym roku swojej działalności! Zespół dwudziestu doświadczonych specjalistów firmy gwałtownie rozrósł się do 600 osób! Sukces firmy oparty był na strategii marketingowej, która polegała na nagradzaniu resellerów za sprzedaż rozwiązań, a nie konkurowaniu z nimi. To wyróżniało Compaq od innych producentów, którzy często sami, aby zwiększyć zyski, rywalizowali z resellerami u klientów końcowych, oferując ten sam produkt bezpośrednio, taniej, bez marży resellera. Działania Compaq spowodowały powstanie lojalnej grupy firm, sprzedawców, którzy mogli zdobywać klientów dla siebie i mieli gwarancje zachowania marży.

Ku szczytowi!

Zdolność Compaq do rozwijania, produkowania i sprzedawania nowych modeli komputerów w bardzo krótkim okresie czasu była kolejnym, być może najważniejszym, składnikiem sukcesu. Gdy jakiś produkt został zatwierdzony, firma podejmowała wszystkie aspekty jego rozwoju jednocześnie. Cykl wdrożenia produktu w branży PC wynosił wtedy od 12 do 18 miesięcy. Compaq potrzebował na to samo, tylko, od 6 do 9 miesięcy. To powodowało, że Compaq był w stanie przedstawić najnowsze rozwiązania w nowych modelach przed swoimi konkurentami! Na przykład, w 1984 roku IBM ogłosił nową wersję swojego komputera, który został przez ekspertów określony, jako krok, który pozostawi w dali konkurencję. Compaq zmobilizował siły w swoich oddziałach i odpowiedział, po zaledwie 6 miesiącach, nową linią komputerów stacjonarnych Deskpro!
W 1985 roku, kiedy Compaq wchodził na Giełdę w Nowym Yorku obroty wynosiły już ponad 500 mln USD. A w 1986 roku firma została pierwszą, która w historii pojawiła się na liście „Fortune 500” zaledwie po czterech latach istnienia!
W 1989 roku Compaq zajmował na liście „Fortune 500” już 157 miejsce, dzięki ekspansji w Europie i Azji, a obroty sięgały 2 mld USD.
Rozpoczynając lata dziewięćdziesiąte Compaq stanął na przeciwko poważnego wyzwania. Na początku lat 80-tych możliwość tworzenia klonów IBM PC spowodował ogromny rozwój tych produktów na całym świecie. Jednak nadal to IBM był postrzegany jako gigant, który oferował najbardziej zaawansowane i komplementarne rozwiązania dla korporacji. Z IBM powiązani byli inni, ważni producenci branży IT, tacy jak Intel, czy Microsoft. To w oparciu o ich technologie powstawały też klony PC, w tym i produkty Compaq. Starając się odzyskać przewagę techniczną i marketingową, IBM opracował własną, bardzo szybką, magistralę wewnętrzną płyt głównych, zwaną Micro Channel Architecture, oraz wyprodukował system komputerowy IBM OS/2. Oba produkty były chronione patentami i producenci klonów nie mogli z nich bezpłatnie korzystać. To mogło doprowadzić do nieporządnej przez rynek i producentów IT sytuacji, że wytworzyły by się dwie grupy urządzeń w segmencie komputerów PC – kompatybilna i zależna od IBM i cała reszta. Dla obydwu należało by wytwarzać produkty, ponosić koszty konkurowania między nimi, pisać podwójnie oprogramowanie, udzielać wsparcia technicznego, itp.. Korporacjom, które wybrały wcześniej tańsze klony, groziła konieczności uciążliwego utrzymywania mieszanego sprzętu, co znacznie podnosiłoby koszty utrzymania infrastruktury informatycznej.
Compaq był chyba jedyną, w tamtym momencie, firmą produkującą klon PC, której wielkość i wpływy w branży pozwalały na zmianę tej sytuacji. Szybko sfinansowano prototyp magistrali EISA (Extended Industry Standard Architecture) i opublikowano jej specyfikacje techniczną, pozwalając na jej bezpłatne wykorzystywanie w płytach głównych. Wokół projektu powstało konsorcjum firm produkujących komputery, podzespoły i oprogramowanie, które zaproponowało mocną alternatywę dla produktu IBM. W ciągu roku IBM przyjął również standard EISA i koncepcji otwartych systemów w branży PC została zachowana. Zamknięte systemy wcześniej zabiły przemysł minikomputerów i spowodowały stagnację rynku mainframe. Jest prawie niemożliwe, aby sobie wyobrazić, jak by się rozwinął Internet, jeśli dominacja IBM osiągnęła by cel.
W 1994 roku Compaq pokonał IBM i stał się największym światowym producentem komputerów.

Z impetem w lata 90-te!

Rok 1990 to kolejne rekordy: sprzedaży 3.6 mld USD i zysku 455 mln USD. W następnym, niespodziewanie dla nikogo, firma informuje o stracie 70 mln USD. Nastąpiła zmiana prezesa. Nowym został Eckhard Pfeiffer i Compaq szybko odzyskał równowagę już w 1992 roku. Zaprezentowano szesnaście nowych produktów, w tym pierwsze drukarki. Linia modeli komputerów rozwija się w dwu kierunkach: słabsze i tańsze trafiają na rynek domowy, a mocniejsze rozwiązania i serwery przeznaczone są dla klientów korporacyjnych.
Standaryzacja rodzi procesy, które często sprawiają klientowi problem ze znalezieniem wyróżnika produktu wśród różnych konkurencyjnych. Niskie marże na początku lat 90-tych powodują upadek wielu producentów, którzy powstali na początku lat 80-tych, w okresie boomu klonów PC. Compaq, aby nie podzielić ich losu, oferuje dodatkową wartość do swoich rozwiązań oraz rozszerzony serwis. W celu wygenerowania dodatkowych przychodów z usług, Compaq zdecydował się, pod koniec lat 90-tych, na śmiały plan wykupywania innych firm z branży. W 1997 roku zapłacił 4 mld USD za przejęcie Tandem Computer Incorporated. Tandem był pionierem i liderem na rynku komputerów redudantnych, zbudowanych w oparciu o dublowanie podstawowych komponentów systemu, co dawało olbrzymią odporność na awarie. Rozwiązania te były drogie, trudne do zaprogramowania i wymagały specjalistycznego serwisu. Klienci, którzy wymagali pełnej odporności na przestoje, tacy jak duże banki, firmy z ciągłymi procesami kontroli, itp., byli skłonni zapłacić dodatkowo, i to nie małe pieniądze, za te produkty. Compaq widział w tym sposób na dodatkowy zarobek.
W styczniu 1998 roku następuje kolejne przejęcie. Tym razem dotyczy to Digital Equipment Corporation za sumę 8,55 mld USD. DEC był ikoną w rozwoju przemysłu komputerowego. Założona w 1958 roku przez Kena Olsena firma, opracowała i zdominowała rynek minikomputerowy. Jego model PDP-11 zmienił oblicze komputerów na całym świecie. Przez lata 60-te, 70-te i 80-te DEC zdobywał reputację firmy o doskonałych rozwiązaniach technicznych, innowacyjnej, a także posiadającej fantastyczną obsługę. Jednak lata 90-te to trudne czasy dla DECa. Firma nie reagowała na zmiany rynku i uparcie trzymała się swojej, zamkniętej architektury. Co więcej, pojawili się nowi konkurenci, tacy jak Sun, Apollo, czy dostawcy serwerów Unix: HP i IBM. DEC nadal zachowywał przewagę konkurencyjną. Oprócz swojej cennej bazy lojalnych klientów, przynoszących lukratywne dochody, posiadał imponującą technologię taką jak, układy Alpha RISC, czy Altavista, która była jedną z pierwszych wyszukiwarek internetowych. Jego możliwości badawczo-rozwojowe, mimo, że kurczące się, nadal były jednymi z najlepszych w branży. Reakcja giełdy na przejęcie była mieszana. Przyznano, że Compaq potrzebuje dywersyfikacji oferty i zmniejszenia uzależnienia od swojej podstawowej produkcji, czyli rynku PC, to zwracano jednocześnie uwagę na poważne konsekwencje fuzji. W krótkim czasie Compaq przejął dwa duże przedsiębiorstwa co spowodowało wzrost ilości pracowników o 22.000 z samego tylko DECa. Prawie natychmiast rozpoczęto zwolnienia a na pierwszy ogień poszło 5000 pracowników. Przychody wystrzeliły do 31 miliardów dolarów w 1998 roku łącznego obrachunku. Jenak główny biznes Compaqa, czyli rynek komputerów PC, wykazywał oznaki poważnej erozji marż.

„Nikt nie spodziewał się hiszpańskiej inkwizycji!”

Compaq zmagał się z problemami fuzji do końca lat 90-tych. W 1999 roku, w wyniku większej liczby zwolnień, niż zaplanowano, oraz spadku o 22% cen akcji na giełdzie, następuje zmiana prezesa na Michaela Capellasa. Jednak dalszych problemów nie dało się uniknąć. Dział DEC nie mógł odzyskać swojej poprzedniej witalność. Rozprzestrzenianie się mikroprocesorów, tanich i małych, spowodowało zdegradowanie systemów minikomputerów, odsyłając je na śmietnik historii. Układ Alfa RISC, mimo potężnych osiągnięć technicznych, nie mógł nadążyć za szybkim postępem w dziedzinie rozwojów procesorów. Pełne implementacje RISC wypadły z łask, ze względu na ograniczenia zestawów instrukcji procesora. Standardowe chipy mogły korzystać ze znacznie szybszego rozwoju technologii. Również systemy redundancyjne produkcji Tandem straciły na znaczeniu wraz z rozwojem aplikacji internetowych. Usługi świadczone „w chmurze”, w wielu przypadkach, eliminowały potrzebę stosowania drogiej redundancji sprzętowej. Te czynniki wpłynęły na znaczne zdegradowanie wartość inwestycji poczynionych przez Compaq.

W 2001 roku Dell Computer osiągnął numer 1 w ilości sprzedanych komputerów PC na świecie.  Azjatyccy konkurenci wymuszają silną presję cenową, która powoduje kolejny spadek marż. W obliczu zwiększających się trudności i rosnącej niepewności Compaq zgodził się na fuzję z Hewlett Packard Corporation za sumę 21 mld dolarów. Pomimo silnej opozycji ze strony rodziny Billego Hewletta (założyciela HP), połączenie zostało zatwierdzone przez akcjonariuszy obu spółek w 2002 roku a na czele połączonych firm stanęła Carly Fiorina. W 2002 roku zwolnionych zostało ponad 16.000 pracowników a w następnym kolejne 5000.
W 2003 Compaq przestał działać jako osobny podmiot.
HP odnotowywało rekordowe przychody i zyski przez 6 kolejnych kwartałów aż do Q2 2006.

Compaq był pierwszą olbrzymią firmą, związaną z nowymi technologiami, założoną i działającą w Teksasie. Stan ten miał imponującą społeczność techniczną, związaną z inżynierami wspierającymi przemysł wydobycia oraz przetwórstwa ropy i gazu. Kolejne ośrodki to NASA w Houston, oraz liczne uniwersytety. Mimo to, obraz Teksasu związany był z Dzikim Zachodem i pierwszymi zdobywcami fortun ze złóż ropy naftowej. Compaq był ważnym krokiem w kierunku zmiany tego obrazu i ukazania imponującą kapitału intelektualnego stanu.

Moja kolekcja produktów firmy Compaq (nie zbieram modeli po połączeniu się z HP)

Najważniejsze komputery PC wyprodukowane przez Compaq

Gdybym chciał umieścić wszystkie modele PC wyprodukowane przez Compaq lista była by bardzo długa a i nie wiem, czy wszystkie udało by mi się odtworzyć. Skupiłem się więc tylko na najważniejszych komputerach, podając ich ogólne parametry.